Ζαμπέλιος

Επώνυμο οικογένειας συγγραφέων και λογίων, από τη Λευκάδα. 1. Γεώργιος (18oς αι.). Έγραψε την Ακολουθία των αγίων ενδόξων μεγάλων μαρτύρων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου. 2. Ιωάννης (Λευκάδα 1787 – Κέρκυρα 1856). Δραματικός ποιητής. Σπούδασε νομικά στην Ιταλία, πολύ νωρίς όμως οι φιλοδοξίες του στράφηκαν στη λογοτεχνία. Προς την κατεύθυνση αυτή τον ενθάρρυναν να προχωρήσει όχι μόνο οι κορυφαίοι τότε Ιταλοί ποιητές Μόντι, Αλφιέρι και ο Ζακυνθινός Φόσκολο, με τους οποίους συνδεόταν φιλικά, αλλά και ο Αδαμάντιος Κοραής, τον οποίο ο Ζ. συνάντησε το 1810 στο Παρίσι. Επιστρέφοντας στα Επτάνησα μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία από τον Κολοκοτρώνη. Κατά τη διάρκεια του Αγώνα ενίσχυε με αποστολές ενόπλων και χρημάτων τα σώματα του Μπότσαρη, του Ανδρούτσου και του Καραϊσκάκη. Έζησε κυρίως στην Κέρκυρα, όπου υπηρετούσε ως ανώτερος δικαστικός. Ο Ζ. διακρίθηκε κυρίως ως δραματικός ποιητής. Με την επίδραση του ιταλικού νεοκλασικισμού και των γλωσσικών και αισθητικών αρχών του Κοραή έγραψε σε ανομοιοκατάληκτο δωδεκασύλλαβο μια σειρά από τραγωδίες με ιστορικό και πατριωτικό χαρακτήρα (Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Ρήγας Θεσσαλός, Μάρκος Μπότσαρης, Καποδίστριας, Καραϊσκάκης, Μήδεια κ.ά.). Σημαντικότερη είναι η πρώτη του τραγωδία, Τιμολέων (1818), που αποτελεί μία από τις πρωιμότερες απόπειρες θεατρικής δημιουργίας στην ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας. 3. Ναπολέων (19ος αι.). Νομομαθής. Σπούδασε νομικά στην Ιταλία και στη Γαλλία και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου στην Κέρκυρα. Παράλληλα, ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία και ήταν ένας από τους συντάκτες της εφημερίδας Πατρίς. Χρημάτισε για ένα διάστημα βουλευτής Λευκάδας και συνέταξε το νομοσχέδιο «Περί Υψηλής Αστυνομίας», οι διατάξεις του οποίου περιόριζαν τις αυθαιρεσίες των αρμοστών και προστάτευαν τη ζωή και την περιουσία των Επτανησίων, ανεξάρτητα από τις πολιτικές πεποιθήσεις τους. Μετά την ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα έλαβε μέρος στον καταρτισμό των κωδίκων του ελληνικού κράτους. Διετέλεσε επίσης σύμβουλος της Επικρατείας και έγραψε πολλά έργα, κυρίως πολιτικού περιεχόμενου. 4. Νεκτάριος (1620 – 1690). Λόγιος κληρικός από τη Λευκάδα. Παρακολούθησε μαθήματα σε σχολεία της Ηπείρου και της Ευρυτανίας και επέστρεψε στο νησί του όπου και χειροτονήθηκε πρεσβύτερος (1654). Φοίτησε στο Φλαγγινιανό φροντιστήριο και στο γεγονός αυτό οφείλεται η ευρύτητα της μόρφωσής του. Έγραψε πολλά έργα με ιδιαίτερα αξιοσημείωτα τα Χρονικά περί διαφόρων αξιοπερίεργων γεγονότων και περί σεισμών συμβάντων εν Λευκάδι. 5. Νικόλαος (18oς αι.). Ιερομόναχος και ιεροκήρυκας, γνωστός με την επωνυμία Δασμαλάκης. Κήρυξε κυρίως στη Ζάκυνθο. 6. Σπυρίδων (Λευκάδα 1815 – Λιβόρνο 1881). Ιστορικός συγγραφέας, φιλόλογος και λογοτέχνης. Γιος του Ιωάννη (βλ. 2.), μετά την αποφοίτησή του από την Ιόνιο Ακαδημία της Κέρκυρας, σπούδασε νομικά στην Ιταλία. Εγκαταστάθηκε αρχικά στην Κέρκυρα, έπειτα στην Αθήνα και τελικά στο Λιβόρνο, έκανε όμως πολλά ταξίδια σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Στα κυριότερα ιστορικο-φιλολογικά του έργα, Βυζαντιναί Μελέται (1857) και Άσματα δημοτικά της Ελλάδος (1852), όπου προτάσσεται εισαγωγή εξακοσίων σελίδων, ο Ζ. πρώτος αποπειράθηκε να αποδείξει την ιστορική και γλωσσική ενότητα του ελληνικού έθνους από την εποχή του Ομήρου έως τα νεότερα χρόνια. Ως εκδότης όμως των δημοτικών τραγουδιών επικρίθηκε για τις αυθαίρετες επεμβάσεις του στα κείμενα. Μέτρια ήταν και η επίδοσή του στη λογοτεχνία. Τα Ιστορικά σκηνογραφήματα (1860) και οι Κρητικοί Γάμοι (1871), γραμμένα στην ψυχρή καθαρεύουσα της εποχής, είναι φορτωμένα από ιστορισμό και ηθικοδιδακτικές παρεκβάσεις. O δικαστικός, δραματικός ποιητής και μέλος της Φιλικής Εταιρείας Ιωάννης Ζαμπέλιος, σε χαλκογραφία της εποχής.